The grey area between health and illness
It means to find meaning – our own, personal sense, establish and maintain positive, stable relationships with others and succesfully deal with challenges we face in our everyday life.
Just surviving, we don’t get any of that. Instead, we constantly feel unmotivated, stuck and lost. We find ourselves questioning our life choices, we feel inauthentic in our relationships with oneself and others andwe repeatedly focus on what’s “going wrong” (usually coming to a conslusion, that absolutely everything is, but there’s also no chance for it to change). Still, it is not “depression in full bloom” and thus many of us have a tendency to deny there’s anything wrong with this state. We wake up, we go to work, we get back home, have a crappy dinner, watch Netflix or cable TV, go to sleep, wake up… “It’s life”, we say. “It’s always been this way”.
Yeah, it sure was for many. It doesn’t mean it’s right though.
I’ve seen way too many people (sometimes being one of them myself in some ways), agreeing to go through another day in this state of bleakness and everlasting inertia. Fooling themselves it’s just what adult life is like. Random degrees. Boring casual dates. Traffic jams. Debts. Taxes. Shitty boss, shitty diet, shitty sex. Shitty mindset and shitty thoughts. Now don’t get me wrong, it’s absolutely normal – and healthy, actually – to experience worse days or more difficult periods when we suffer from lack of energy or battle negative thought patterns. Nobody can be happy all the time and, before we get further into the topic, you need to know that I have a very deep, love-hate relationship with positive psychology. I’m probably the last person to promote blind optimism and I truly believe in the importance of negative emotions. After all, they serve multiple important purposes – they warn us if something is wrong, they motivate us to change or withdraw from toxic situations, they make us slow down and reflect, rest, re-think, change direction. Everything becomes problematic not when we feel bad, but when we feel numb. Nothing’s good, but everything’s fine. Except for the fact, that it isn’t.
Flourishing, Seligman and Positive Psychology
Through many, many years Psychology as a domain had an annoying tendency to focus on what’s wrong with us. If you had particular symptoms, you were sick. If you didn’t have them, you were healthy. Voila! No space for middle-ground. Good to the left, bad to the right and we’re done. If you were diagnosed with something, though, you were practically denied the right to feel happy. Because if the division is so clear, then you can’t be sick and content at the same time or healthy and absolutely unhappy at once, right?
Well, no. Not right.
Discussion over the existence of different middle grounds between health and sickness is, in the world of Psychology, pretty fresh. It began in the late 80s, thanks to, among others, Doctor Martin Seligman, an American psychologist from Princeton University, who started to notice the importance of positive emotions for both, mental health and struggling with mental illness.
It’s an incredibly immense topic and I so definitely won’t discuss everything I’d want to here, but let me just finish this introductory post with something I will need for my future pieces (where I’ll describe simple and effective ways of switching between the survival mode and thriving mode): the so-called PERMA model. Constructed by Doctor Seligman, it encompasses several important terms and ideas, becoming both, a definition of happy life and an instruction for leading one.
- P stands for positive emotions – such as gratitude, inspiration, hope, curiosity love and many more;
- E is for engagement – the feeling we get when we’re truly, genuinely engaged in a project, task or particular activity; this is when time seems to stop and we focus on nothing, but the present (and so we get a chance to experience a state of flow);
- R means (good) relationships – as social beings, we need relationships with others to feel safe, happy and to thrive; the more meaningful, authentic and positive relationships based on honesty and respect we have, the happier we can become;
- M stands for meaning – the feeling we get when working for a cause that is bigger than ourselves (may it be an idea, belief, science or other things we find as particularly important);
- A is for achievement – a feeling of accomplishing something (like reaching a specific goal, mastering a skill or simply becoming better at something);
In a very simplistic, but kind of convincing way, one may think of them as of superpowers (or Pokemons). The more you have, the stronger you become. And if you gather all of them, you become invincible.
Or even better – you become truly happy.
The great thing is, that it’s not easier said than done. It can be done, actually (been there, believe me). And it’s fun. And there’s methods to be used in order to do it.
But let’s discuss it in the second part, shall we? Lots of love,
Szara strefa miedzy pelnym zdrowiem, a choroba.
Moje serce autentycznie puchnie ze szczęścia za każdym razem kiedy zauważam jakąkolwiek pozytywną zmianę w zakresie świadomości społecznej naokoło tematyki dobrostanu psychicznego. Każda nowa kampania dotykająca zagrożeń, jakie dla naszego zdrowia (czy życia) mogą nieść trudności psychiczne, przywraca mi jakąś część wiary w ludzkość. Każdy kolejny slogan stworzony po to, by zwrócić uwagę na wysokie wskaźniki depresji czy zaburzeń odżywiania występujące we współczesnym świecie, napełnia mnie szczególnym rodzajem optymizmu. A jednak jest jakieś światło w tym tunelu! Jest jakaś nadzieja! Tak, ale…
No właśnie. Zawsze musi być jakieś ale. A to dlatego, że w dyskusjach naokoło zdrowia psychicznego często pomijamy pewien bardzo istotny aspekt:
Brak choroby niekoniecznie oznacza pełne zdrowie.
I tyle. Proste? Proste.
Nie musisz być chory psychicznie, żeby być autentycznie nieszczęśliwym. Nie musisz dostać diagnozy psychologicznego zaburzenia, żeby naprawdę cierpieć. To, że nie zdradzasz określonego zestawu symptomów, bynajmniej nie oznacza, że Twoja codzienność nie jest mordęgą. A fakt, że nikt nigdy nie przepisał Ci żadnych leków, nie czyni Twojego bólu mniej prawdziwym, poważnym czy autentycznym niż ból tych, którzy uśmierzają go medykamentami.
Pomiędzy pełnią zdrowia i pełnią choroby istnieje specyficzna szara strefa. Przestrzeń, do której każdy z nas może zsunąć się nagle i bez uprzedzenia. Jednego dnia bowiem możemy czuć się jeszcze normalnie, a następnego nagle przestajemy czuć się sobą, zapominając przy tym, jak to jest odczuwać przyjemność. Czy też: jak to jest w ogóle cokolwiek odczuwać. I dokładnie ten dziwaczny proces mam na myśli, gdy mówię o równi pochyłej dystymii i, potencjalnie, depresji (tej wrednej dziwki, przepraszam za wyrażenie).
Jak odroznic prosperowanie od przetrwania?
Prosperowanie oznacza zdolność do rozwoju, zmiany i odnajdywania przyjemności i nadziei w otoczeniu, w którym funkcjonujemy. Oznacza umiejętność odnajdowania w codziennym życiu znaczenia – naszego własnego, osobistego sensu. Oznacza gotowość do nawiązywania i podtrzymywania pozytywnych, stabilnych relacji z innymi i do radzenia sobie z wyzwaniami, które stawia przed nami rzeczywistość.
Przetrwanie to coś zupełnie innego – sprowadza się do zdolności do przeżycia kolejnego dnia i… W sumie niczego więcej. W takim “przetrwalnym” rytmie życia, zazwyczaj permanentnie zmagamy się z brakiem motywacji, zagubieniem, poczuciem, że utknęliśmy w miejscu. Bezustannie kwestionujemy nasze życiowe wybory, w relacjach z innymi czujemy tylko brak autentyzmu, a w codziennym funkcjonowaniu skupiamy się głównie na tym, co idzie nie tak (zazwyczaj dochodząc do wniosku, że nie tak, jak powinno, idzie absolutnie wszystko, ale i tak niewiele da się z tym zrobić). Nadal jednak nie jest to tak zwana depresja w pełnym rozkwicie, a więc wielu z nas lekceważy powagę sytuacji. Budzimy się, idziemy do pracy, wracamy do domu, jemy beznadziejny obiad, oglądamy Netfliksa albo kablówkę, idziemy spać, budzimy się… “Takie jest życie”, mówimy sobie w między czasie. “Tak to już jest”.
Z pewnością tak to już jest i było dla wielu. Wcale jednak nie znaczy to, że tak właśnie być powinno.
Widziałam aż nazbyt wiele osób (w niektórych kontekstach sama dołączając zresztą do tego grona), godzących się na przeżywanie kolejnego dnia w tym dziwnym stanie wyblakłej bezwoli. Wmawiających sobie, że tak po prostu wygląda dorosłość. Przypadkowy dyplom. Nudne, bezcelowe randki. Korki drogowe. Długi. Podatki. Gówniany szef, gówniana dieta, gówniany seks. Gówniane nastawienie do życia i gówniane myśli. I żebyśmy się tylko dobrze zrozumieli – bynajmniej nie twierdzę, że jest coś nie w porządku z przechodzeniem w życiu gorszych okresów. Wręcz przeciwnie! Negatywne emocje są, do pewnego stopnia, zdrowe, pełniąc wiele adaptacyjnych funkcji: informują nas, że coś jest nie tak; nakazują nam wycofać się z danej sytuacji, motywują do zmiany; nieraz sprawiają, że się zatrzymujemy, zastanawiamy, odpoczywamy, zmieniamy kierunek działania. Problem pojawia się nie wówczas, gdy (okresowo) czujemy się źle. Gorzej robi się wtedy, kiedy stale czujemy się… nijak. Nic nie jest dobrze, ale wszystko jest w porządku.
No, tylko, że wcale nie jest.
Prosperowanie, Seligman i Psychologia Pozytywna
Przez wiele lat Psychologia jako dziedzina nauki miała wkurzającą tendencję do skupiania się wyłącznie na tym, co jest z daną jednostką nie tak. Jeśli przejawiałeś określone symptomy, byłeś uznawany za chorego. Jeśli ich nie zdradzałeś – bam, byłeś zdrowy! Voila, zero przestrzeni na stany pośrednie! Dobrzy na lewo, źli na prawo i nara. Niestety, jednocześnie otrzymanie konkretnej diagnozy – w świetle nauki i teorii – praktycznie odbierało Ci prawo do odczuwania szczęścia. Bo skoro podział jest tak prosty, to przecież nie można być chorym i szczęśliwym, albo zdrowym i nieszczęśliwym jednocześnie, prawda?
Nieprawda.
O tym, że istnieją stany pośrednie, dyskutuje się w Psychologii tak naprawdę od niedawna, bo mniej więcej od późnych lat 80′ ubiegłego wieku. Debata rozgorzała za sprawą – między innymi – głosu Doktora Martina Seligmana, amerykańskiego psychologa z Uniwersytetu w Princeton, który zaczął dostrzegać rolę
Jakkolwiek bym nie chciała, by było inaczej, to nie ja stoję za wynalezieniem pojęcia prosperowania. Autorem terminu jest właśnie wspomniany wyżej doktor Seligman, który nie tylko rozpoczął dyskusję na temat znaczenia pozytywnych emocji w zdrowiu i chorobie, ale i opracował cały model o enigmatycznym tytule: PERMA – zawierający w sobie przynajmniej kilka ważnych pojęć i idei.
- P jak pozytywne emocje (ang. positive emotions) – takie, jak wdzięczność, natchnienie, nadzieja, ciekawość, miłość i wiele innych;
- E dla zaangażowania (ang. engagement) – uczucia, które dopada nas gdy autentycznie i w pełni poświęcimy się danemu projektowi, zadaniu lub czynności, pojawiającego się wówczas, gdy czas wydaje nam się, że czas przestał istnieć, a przestrzeń nie ma znaczenia;
- R jak (dobre) relacje (and. [good] relationships) – jako istoty społeczne potrzebujemy związków z innymi by móc czuć się bezpiecznie, odnajdywać szczęście i w pełni cieszyć się życiem; im więcej autentycznych, znaczących i pozytywnych relacji z innymi, opartych na szczerości i wzajemnym szacunku nawiązujemy, tym szczęśliwszymi się stajemy;
- M dla znaczenia (ang.meaning) – poczucia, że pracujemy na rzecz czegoś – wierzenia, przekonania, nauki czy innej wartościowej dla nas idei – większego od nas samych;
- A dla osiągnięć (ang. achievement) – które wiążą się z poczuciem, że coś nam się udało, że osiągnęliśmy określony zamiar, zrealizowaliśmy konkretny cel, albo też zwyczajnie stajemy się coraz lepsi i lepsi w danej dziedzinie;
W dużym skrócie, ale i w dość przekonujący sposób, można by pomyśleć o powyższych konceptach jak o supermocach (albo Pokemonach). Im więcej ich masz, tym silniejszym jesteś. A jeśli zbierzesz wszystkie, staniesz się niezwyciężalny.
Albo nawet lepiej – staniesz się naprawdę szczęśliwy.
Dobra rzecz jest w tym wszystkim taka, że wcale nie łatwiej powiedzieć, niż zrobić. Bo to naprawdę jest wykonalne (byłam, widziałam, słowo daję). I w dodatku może stanowić niezłą zabawę. A na domiar wszystkiego, istnieją określone metody, które można w tym celu zastosować.
Ale zostawmy to sobie na część drugą, co? Tymczasem – ściskam Was mocno!
Nourished Nerd 